YARALI İNSANLAR (Kuşadası Mübadele Evi) - Etem ORUÇ

Emekli Öğretmen Yazar-Etem ORUÇ

Kuşadası Mübadele Evi, yaralı insanlar evi. Yaraları möhre tutmuş, et kaynarken ılık ılık kaşınan, kadın ve erkeğin  bütünleşip insan olarak göründüğü yerdir mübadele evi. Yüzyıllardır möhre tutsa da iyileşemeyen sızılı yüreklerin buluştuğu, yaralayanların belli olmadığı yer.  

Anı kokuyor, ninem kokuyor, sevda kokuyor, kin ve nefretten arınmış insan kokuyor...    

Osmanlı’nın uzlaşamadığı iki beylik vardır, Karamanoğulları ve Aydınoğulları. Diline, kültürüne, tarihine bağlı bu beylikler Osmanlıya hep başkaldırmış, Osmanlı da Balkanlardan yer aldıkça bunları kökenlerinden kopararak oralara sürmüştür. Düşünen, sorgulayan bu insanlar oralara kök salmışlar. Batının çağdaş düşüncelerinden, Fransız devriminden etkilenmişlerdir.                                                 
Pir Sultan Abdal, Şeyh Bedreddin gibi devrimciler de Anadolu’da sıkışınca onların arasına sığınmışlardır.                                                                                                                          

Rumlar da Anadolu’nun asıl unsurlarıdır. Rum, Rumi Anadolulu ya da Romalı demektir. Yunanlılarla din birliği dışında hiçbir ilişkileri yoktur. Yüzyıllarca Rumlar ve Türkler birbirleriyle aşını, ekmeğini paylaşmış, kardeşçe yaşamışlardır.

İngilizler Anadoluyu işgale karar verdiklerinde, din birlikteliğinden de yararlanarak Rumları, Yunanlıların bir uzantıları gibi gösterip Rum gençlerini kışkırtarak Yunanlılara kılavuz yapmışlardır. 

Bulanık suda avlanmayı seven Emperyalist güçler Türklerin, Rumların, Yunanlıların yuvalarını bozmuş, yüzbinlerin ölümü ve yerinden yurdundan olmasını sağlamışlardır.                                                                                             

Ve sonunda yerinden yurdundan olan yüzbinlerce insan, Anadolu’dan bir milyon Hiristiyan Yunanistan’a, Balkanlardan beş yüz bin Müslüman Anadolu’ya savrulmuştur. Balkan Savaşlarında, Kınalı Bozgununda, Anadolu işgalinde ekilen kin ve nefret tohumları yeşerdikçe kardeşçe yaşayan halklar, birbirinin düşmanı olarak büyük acılar yaşamışlardır.  

Giritten, Yunanistan’dan gelenler yıllarca oraladan gelen gemileri koklamışlar, sevdiklerinin kokuları gelir diye. Anadolu’dan giden Rumlar tekrar geliriz diye çeyiz sandıklarını bırakmışlar. “Benden Selam Olsun Anadolu’ya” diye romanlar yazmışlar. İşte bu yüreği yanık, möhreleri kalınlaşmış ama iyileşmemiş insanların buluştuğu yerdir Mübadele Evleri. 

Dedelerinden, ninelerinden, anne ve babalarından duydukları anıları bir hazine anahtarı gibi saklayan, sönmeye ateşlerin tutuştuğu yerdir burası.  

Mübadele Evine girerken kendimi, paylaşımcı komün toplumu içinde gibi hissediyorum. Almaktan çok vermeyi bilen insanlar. Mevlâna: “ Hamdım, piştim, yandım,” diyor ya acılarla pişip erdemli insan abidesi olmuş, duygu yüklü insanlar.                                                                                             

Kurşunları eritip kem gözlere kurşun döküyorlar. Hayret ediyorum, bu denli acıların ortağı olmuş bu insanlar yüreklerinden kin ve nefreti nasıl söküp atmışlar. Durmadan sevgi tohumu ekiyorlar, ayırık otu gibi çoğalsın diye.                                                                                 

Ahşap evin duvarlarını mübadele fotoğraflarıyla süslemişler. Bu ev belki de bir Rumun evi. Bir dile gelse diyorum kendi kendime. Burası Kuşadası’nın en güzel Kültür Merkezlerinden  biri. Her hafta etkinlikler düzenleniyor.                                                                                               

Bu hafta “Emanet Çeyiz’in yazarı Kemal Yalçın" Bey vardı. Her yer insan, oturacak yer kalmadı. Bir huşu içinde dinlediler acılı, gülmeceli öyküleri.

Dünyada bir yaralılar vardır, bir de yaralayanlar. Yaralayanların esamesi okunmaz bu yerlerde. Anadolu’da her Türkü  bir ağıttır . Yürek sızlatır.  

Acıları bal eğleyen, okuyup irdeleyen, paylaşımcı, sevecen insanlara hayran oldum ben. Başta Ahmet Bey olmak üzere Mübadele Evine omuz verenlere binlerce teşekkürler. 

Tarihine ve kültürne sahip çıkmayan uluslar tarihin sayfasından silinip giderler….