200 Yılında: "Mora'dan Kuşadası'na" - Ahmet Altunsoy

1821 Mora kalkışması (Yunan İsyanı) sonrasında, 5 Ekim 1821'de Tropolitsa'da başlayıp, 1822 yılı ortalarına değin Benefşe (Monemvasia), Mora Yenişeri (Napflio) ve diğer yerleşimlerde devam eden katliamlardan kurtulabilen, Osmanlı müslümanlarından önemli bir nüfusun, Kuşadası'na geldikleri Osmanlı Arşiv kayıtlarında yazılıdır.

Mora'dan Kuşadası'na gelen, 111 Benefşe'li erkek ve kadınlara yardım yapılması kaydı

Tarihli Devlet Osmanlı Arşivlerinde yer alan bu kayıtta Mora'da başkaldırının başlaması ve BENEVŞE'nin (MENEVŞE, bu günkü Yunanistan'daki adıyla Monemvasia'nın) isyancıların eline geçmesiyle Kuşadası'na gelen 111 erkeğe silah verilmesi ve kadın ve erkeklere ayrıca 20 bin kuruş yardım-bağış yapılması kararı geçmektedir. (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi C..HR..884376)

Asilerin eline geçen Benevşe kalesi ahalisinden Kuşadası'na gelen yüz on bir erkeğe, yüz on bir takım silah; kadın ve erkeklere tevzi için yirmi bin kuruş atiyye verilmesi. 
(HİCRİ: 07.12.1236)
*Atiyye: "Muhtaçlara yapılan bağış"

1) Kuşadası'na gelenlerin önemli bir bölümü , Mora'nın en güneyinde bu günkü Yunanistan'da Monemvasia olarak anılan Osmanlı döneminin Benevşe ya da Menevşe'sindendir.

2) 24 Aralık 1822'de (Mora Yenişehiri) Napflio'da yukarı kalede kuşatılan ve katliamla yüzyüze kalan bir bölüm Osmanlı müslümanı ve yahudisini (500 kişi) Anadolu'ya taşıyan İngiliz savaş gemisi HMS Cambrian ve kaptanı Gawen William Hamilton. Anadolu'ya taşıma esnasında gemideki tifus salgınında, katliamdan kurtarılan 67 kişi yanısıra, gemi mürettebatından da ölenler olmuştur.

(Napflio'dan 900 Müslüman da diğer teknelerle tahliye edilebilmişlerdir.)

İngiliz savaş gemisi HMS Cambrian-1827 çizimi resimde

Geminin Kaptanı William Gawen Hamilton